Από την Ελλάδα έως την Χιλή – Οι εξεγέρσεις του χθες και του σήμερα ενώνουν τις κουκίδες της κοινωνικής ανυπακοής

Στο λυκόφως της δεκαετίας μας, μιας δεκαετίας που συνταράχθηκε από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Ανοιξης που σαν ντόμινο εξαπλώθηκαν από την Τυνησία και την Αίγυπτο ως τη Σαουδική Αραβία και το Μπαχρέιν, ένα κομμάτι του πλανήτη βρίσκεται ξανά στις φλόγες της εξέγερσης: Γαλλία, Λίβανος, Ιράκ, Χονγκ Κονγκ, Καταλονία, Εκουαδόρ, Αϊτή, Χιλή… Με διαφορετικά κοινωνικά φόντα, με διαφορετικά κοινωνικά αιτήματα, με τεράστιες χιλιομετρικές αποστάσεις μεταξύ τους, καταπιεσμένοι πληθυσμοί υψώνουν το λάβαρο της εξέγερσης, καταλαμβάνουν δρόμους, αμφισβητούν την καθεστηκυία τάξη που τους καταπιέζει, διασαλεύουν την κοινωνική ομαλότητα. Πάνω από όλα όμως αποδεικνύουν πως η σταθερότητα των κάθε είδους κυριαρχικών μοντέλων εξουσίας είναι εύθραυστη και χρειάζεται μεγάλες δόσεις απροκάλυπτης κρατικής βίας και τρομοκρατίας για να επιβληθεί. Είτε πρόκειται για αυτονομιστικά κινήματα με όλες τις επιμέρους τάσεις και αντιφάσεις τους (Καταλονία, Χονγκ Κονγκ), είτε για μαζικά ξεσπάσματα ενάντια στην απόλυτη εξαθλίωση (Αϊτή), είτε για μια κραυγή διαμαρτυρίας ενάντια στην κρατική διαφθορά (Λίβανος), είτε τέλος για μια εναντίωση που ξεκίνησε ενάντια στην επιβολή μέτρων μιας νεοφιλελεύθερης ατζέντας (Γαλλία, Εκουαδόρ, Χιλή) πρόκειται για το κύμα μιας διάχυτης αμφισβήτησης των σύγχρονων όρων καταπίεσης που αρχίζει και εξαπλώνεται στον κόσμο χωρίς κανείς να ξέρει ή να μπορεί να πει που θα ξεσπάσει αύριο το επόμενο κρούσμα κοινωνικής ανταρσίας και ποια αφορμή θα βρει για να εκδηλωθεί.

Εμείς μέσα από τη δική μας πλευρά και μέσα σε όλο αυτό το ευρύ και πολύμορφο μωσαϊκό εξεγέρσεων και κοινωνικών εκτροπών νιώθουμε την κοινωνική ανταρσία που εξυφαίνεται στη Χιλή πιο κοντά στα δικά μας δεδομένα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που όπως και η Χιλή βαρύνεται στο πολύ πρόσφατο παρελθόν της από τη σκιά μιας σκληρής στρατιωτικής δικτατορίας που, όπως και στη Χιλή, είχε την διακριτή υποστήριξη και αρωγή του πιο σημαντικού εταίρου του ΝΑΤΟ , τις ΗΠΑ. Η Ελλάδα διένυσε τη μετάβαση στη νέα εποχή μέσα από μια εικοσαετία σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης της εξουσίας που άλλαξε μερικώς τους όρους του κοινωνικού συμβολαίου σε πολλούς τομείς εξασφαλίζοντας τις απαραίτητες για το καθεστώς ανάσες ασφαλείας. Μια συνθήκη όμως που άρχιζε να αλλάζει ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 90′ με το κύμα των εκσυγχρονιστικών μεταρρυθμίσεων και που έμελε να τελειώσει με την υπαγωγή της χώρας στην εποπτεία του ΔΝΤ το 2010, όπου κατέστη μέσω της επιβολής σκληρών νεοφιλελευθέρων μέτρων το πειραματόζωο της Ευρώπης σχετικά με την αντοχή ενός πληθυσμού σε τέτοιες μεταρρυθμίσεις. Η Χιλή από την άλλη υπήρξε ήδη από την εποχή της δικτατορίας το αντίστοιχο πειραματόζωο της Λατινικής Αμερικής, μια συνθήκη που συνεχίστηκε και με την μετάβαση στη αστική δημοκρατία με τα νεοφιλελεύθερα μέτρα να εντείνονται και την εποχή της δικής της μεταπολίτευσης ως και σήμερα.

Και οι δύο χώρες έχουν μια μακρά ιστορία από κινήματα αμφισβήτησης και αντίστασης που έχουν και τον χαρακτήρα της ένοπλης αντιπαράθεσης, ενώ και στις δύο περιπτώσεις μετά το τέλος των δικτατοριών, αναπτύχθηκαν έντονα και πολύ δυναμικά αναρχικά κινήματα τα οποία διαθέτουν και τα ίδια μια ποικιλομορφία τάσεων και μορφών δράσης, καθώς και το δικό τους κόστος αγώνα μετριέται σε νεκρούς και σε μια πληθώρα πολιτικών κρατουμένων. Και στις δύο χώρες τα αναρχικά κινήματα βρίσκονται στην αιχμή του δόρατος του κοινωνικού ανταγωνισμού αποτελώντας σε μόνιμη βάση τον κυρίως εσωτερικό εχθρό αλλά και δίνοντας το παρόν και σε κάθε ευρύτερη κινητοποίηση κοινωνικών ομάδων όπως μαθητές, φοιτητές, εργάτες κτλ.

Επιπλέον το ξέσπασμα της συγκεκριμένης εξέγερσης στη Χιλή μέσα στην οποία ανεμίζουν ξεκάθαρα και διακριτά τα αναρχικά λάβαρα, με το χαρακτήρα που πήρε και την ένταση και έκταση με την οποία εκδηλώθηκε, μας θυμίζει τον όχι και πολύ μακρινό μας Δεκέμβρη του 2008 όπου και εδώ η εξέγερση που σημειώθηκε ταρακούνησε το εγχώριο σύστημα κυριαρχίας και καταπίεσης με το αναρχικό κίνημα ξανά πρωταγωνιστή των εξελίξεων. Και στις δύο περιπτώσεις, παρά το γεγονός ότι οι αρχικές αιτίες ήταν πολύ συγκεκριμένες, (η αύξηση στις τιμές των ΜΜΜ στη Χιλή και η δολοφονική αστυνομική βία και καταστολή στην Ελλάδα) πολύ σύντομα τα εξεγερτικά γεγονότα ανέδειξαν μια γενικότερη αμφισβήτηση του κοινωνικού συμβολαίου. Και στις δύο περιπτώσεις πέρα από το μίσος για την αστυνομία και τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ, υποδομές του αστικού ιστού (και οτιδήποτε φανερώνει την παρουσία μιας κεντρικής εξουσίας στις μητροπόλεις) έγιναν στόχος, ναοί της κατανάλωσης και του εμπορεύματος λεηλατήθηκαν. Είναι λοιπόν οι εικόνες που βλέπουμε από την Χιλή που μας φέρνουν έντονα στην μνήμη εικόνες από το εξεγερμένο μητροπολιτικό τοπίο της Αθήνας και τους εξεγερμένους δρόμους του Δεκεμβρίου του 2008 όπου όπως και τώρα στην Χιλή έτσι και τότε στην Αθήνα οι μαθητές πρωτοστατούσαν στις διαδηλώσεις και στις επιθέσεις ενάντια στους ένστολους φονιάδες, πετώντας πέτρες στα αστυνομικά τμήματα, αναποδογυρίζοντας περιπολικά, καταλαμβάνοντας τα σχολεία τους, κατεβαίνοντας στους δρόμους πίσω από τα φλεγόμενα οδοφράγματα. Είναι εκείνες οι στιγμές όπου νέοι άνθρωποι με δίψα για ζωή αποφασίζουν να διεκδικήσουν την θέση τους μέσα στην ιστορία, ανατρέποντας δεδομένα, εισβάλοντας δυναμικά στο ρου των κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων, χωρίς την παρουσία οποιασδήποτε κεντρικής πολιτικής δύναμης ή πολιτικού φορέα που να οργανώνει, να καθοδηγεί και να κατευθύνει τα γεγονότα.

Είναι όλοι αυτοί οι κοινοί παρονομαστές που αναγνωρίζουμε στις δυο αυτές εξεγέρσεις. Οι οποίοι μας κάνουν να θεωρούμε ότι η διεθνής αλληλεγγύη στην εξέγερση στη Χιλή βρίσκει νόημα μέσα από την σύνδεση της με την εξέγερση του Δεκέμβρη του 2008 στην Ελλάδα, βρίσκει νόημα στην προσπάθεια μας να μεταδώσουμε το εξεγερτικό κλίμα της Χιλής και στα δικά μας εδάφη, να μοιραστούμε γεγονότα και εμπειρίες με μαθητές και φοιτητές, να αναλύσουμε κοινές συνθήκες, να εντοπίσουμε τις αποκλίσεις και τις διαφορές.

Είναι ταυτόχρονα και μια ευκαιρία να αναζητήσουμε τρόπους ώστε να απαντήσουμε αποτελεσματικά στις σαρωτικές κατασταλτικές επιθέσεις στα δικά μας εδάφη, να οργανώσουμε τις μαχητικές αντιστάσεις μας, να στείλουμε μηνύματα αγώνα και αλληλεγγύης, να σταθούμε με αξιοπρέπεια απέναντι στην βαρβαρότητα της εποχής μας.

Αυτή την στιγμή οι εξεγερμένοι της Χιλής αντιμετωπίζουν στους δρόμους όλη την “γκάμα” της κρατικής καταστολής, αφού εκτός από τα πολυβόλα και τα δακρυγόνα της αστυνομίας, ο πρόεδρος Πινιέρα αποφασίζει να θέσει σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης την πόλη του Σαντιάγο, στέλνοντας τανκς στους δρόμους αυτής και εφαρμόζοντας το μέτρο απαγόρευσης της κυκλοφορίας τις βραδινές ώρες. Είναι η πρώτη φορά μετά την πτώση της δικτατορίας του Πινοσέτ στην Χιλή που ο στρατός κατεβαίνει στους δρόμους για να καταστείλει τους διαδηλωτές, ενώ ήδη την στιγμή που μιλάμε υπάρχουν χιλιάδες συλληφθέντες και τουλάχιστον 23 νεκροί (υπάρχουν πηγές που αναφέρουν παραπάνω), οι 4 εκ των οποίων από τα πυρά των μπάτσων ενώ άλλοι πατήθηκαν από οχήματα του στρατού .

Ένα από τα κεντρικά συνθήματα που ακούγεται στους δρόμους της Χιλής είναι ότι “η εξέγερση στη Χιλή δε γίνεται για τα 30 πέσος, αλλά για τα 30 χρόνια”. Θέλοντας να καταδείξει ότι μπορεί η αφορμή της εξέγερσης να ήταν η αύξηση στις τιμές των εισιτηρίων αλλά οι αιτίες και οι λόγοι βρίσκονται στο ίδιο το σύστημα τα βαθύτερα χαρακτηριστικά του οποίου δεν έχουν αλλάξει μετά την πτώση της δικτατορίας του Πινοσέτ.

Η Χιλή τα χρόνια της δικτατορίας ήταν – πέρα από ένα από τα καταπιεστικότερα κράτη του πλανήτη όσον αφορά τις αστικές “ελευθερίες” – ένα κράτος-πειραματόζωο πάνω στο οποίο εφαρμόστηκαν οι πιο ακραίες νεοφιλελεύθερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις. Ιδιωτικοποιήθηκαν τα πάντα (με αποκορύφωμα το ασφαλιστικό), εφαρμόστηκαν σκληρά μέτρα δημοσιονομικής σταθερότητας στα πρότυπα του ΔΝΤ με αποτέλεσμα την βίαια ανακατανομή του εισοδήματος υπέρ των πλουσίων και ισχυρών τάξεων, την ένταση των ταξικών αντιθέσεων, την περικοπή των δημόσιων δαπανών, την εκτίναξη της ανεργίας κλπ. Όλα αυτά με την αγαστή συνεργασίας της ομάδας τεχνοκρατών οικονομολόγων (την λεγόμενη σχολή του Σικάγο), οι οποίοι εκμεταλλευόμενοι την σιδηρά πυγμή της δικτατορίας προσπάθησαν να επιβάλλουν τον απόλυτο καπιταλιστικό παράδεισο στη Χιλή.

Η αναφορά μας στα χρόνια της δικτατορίας Πινοσέτ δεν είναι τυχαία. Αν κανείς θέλει να αναζητήσει τις αιτίες πίσω από την εξέγερση στην Χιλή, μπορεί να κοιτάξει την πραγματικότητα που βιώνουν οι φτωχοί και οι αποκλεισμένοι. Παρά τη μετάβαση στην αστική δημοκρατία και στις κατ’ επίφαση ελευθερίες που αυτή προσφέρει ο πυρήνας της οικονομικής πολιτικής που υιοθετήθηκε από τον Πινοσέτ έμεινε ίδιος και απαράλλαχτος, ενώ είναι κοινή διαπίστωση ότι το καθεστώς του Πινιέρα έχει άμεσες διασυνδέσεις με την δικτατορία του Πινοσέτ. Οι βασικοί τομείς της οικονομίας είναι όλοι σε ιδιωτικά χέρια, το ασφαλιστικό Πινοσέτ (το ίδιο που θέλει να εφαρμόσει και η κυβέρνηση της ΝΔ στην Ελλάδα) το οποίο επιβάλλει σε κάθε εργαζόμενο/η να δίνει το 10% του μισθού του σε 6 ασφαλιστικά μονοπώλια εφαρμόζεται ακόμα, το 54% του πληθυσμού αμοίβεται με 440 Ευρώ το μήνα κατά μέσο όρο από τα οποία πρέπει να δίνει το 1/6 για τις μετακινήσεις του από και προς τα κάτεργα της μισθωτής σκλαβιάς. Και όλα αυτά ενώ όλοι οι δείκτες παρουσιάζουν τη Χιλή ως μια από τις πλουσιότερες χώρες στη Λατινική Αμερική με 2% πληθωρισμό και “ανάπτυξη” που αναμένεται να φτάσει στο 2,5% του ΑΕΠ. Άλλο ένα παράδειγμα πως οι δείκτες ανάπτυξης των κρατών δεν είναι παρά οι δείκτες κερδοφορίας του κεφαλαίου και δεν έχουν το παραμικρό αντίκρισμα στις ζωές των από τα κάτω που συνεχώς υποτιμούνται από τις επιταγές της σύγχρονης οικονομικής δικτατορίας.

Πέρα από τις αιτίες που αναφέραμε δεν πρέπει να ξεχνάμε το ισχυρό αναρχικό κίνημα της Χιλής. Αναρχικές ομάδες, καταλήψεις, οργανώσεις αντάρτικου πόλης, δεκάδες πολιτικοί κρατούμενοι στις φυλακές, διασύνδεση με τους αγώνες Γης (συγκεκριμένα με των Mapuche) κ.α. δημιουργούν ένα θετικό έδαφος μέσα στο οποίο έγινε πραγματικότητα ο αγώνας να εξελιχθεί από μία επιμέρους διαμαρτυρία για τις αυξήσεις στα εισιτήρια σε γενικευμένη εξέγερση ενάντια στο καταπιεστικό καθεστώς Πινιέρα αλλά και στις σάπιες καπιταλιστικές αξίες γενικότερα. Εν ολίγοις τα σημερινά εξεγερσιακά γεγονότα δεν συνέβησαν έτσι ξαφνικά, αντιθέτως “πατάνε” πάνω στις δεκάδες στιγμές ανταρσίας του παρελθόντος. Στις εκτεταμένες συγκρούσεις ενάντια στην εκπαιδευτική μεταρρύθμιση του Πινιέρα το 2011. Στις συχνές συγκρούσεις αναρχικών και νεολαίων με τις δυνάμεις καταστολής έξω από τα πανεπιστήμια. Στις δεκάδες επιθέσεις ομάδων άμεσης δράσης. Στις ένοπλες απαλλοτριώσεις ναών του κεφαλαίου από αναρχικούς συντρόφους. Στις απεργίες πείνας των αξιοπρεπών αιχμαλώτων στα Χιλιανά κολαστήρια. Στους αγώνες των Mapuche για Γη και Ελευθερία ενάντια στο κράτος και τις πολυεθνικές εταιρείες που λυμαίνονται τις εκτάσεις τους. Στις μαχητικές διαδηλώσεις όλα τα προηγούμενα χρόνια. Να λοιπόν που η οργάνωση, οι συγκρούσεις, οι υποδομές και κυρίως η μαχητικότητα και η αποφασιστικότητα πέρα από το να κρατάνε “τη φλόγα αναμμένη” δημιουργούν το κατάλληλο έδαφος για να πραγματωθούν τα μεγάλα εξεγερσιακά γεγονότα που όλοι επιθυμούμε.

Ως αναρχικοί αγωνιστές στηρίζουμε έμπρακτα τους αγώνες των καταπιεσμένων σε όλο το πλανήτη ιδιαίτερα σε μια χώρα όπως η Χιλή όπου υπάρχει παρουσία ισχυρού και μαχητικού αναρχικού κινήματος (σε κόντρα με τον εναλλακτισμό και τον δικαιωματισμό που δυστυχώς επικρατεί στο κίνημα σε άλλες χώρες) και κάνουμε πράξη το πρόταγμα για αλληλεγγύη μεταξύ όσων αγωνίζονται ενάντια στα κράτη, την εξουσία και τον καπιταλισμό. Να συνδέσουμε το νήμα που ενώνει την εξεγερμένη Χιλή με την αναρχική αντίσταση στα δικά μας εδάφη. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους των εξεγερμένων είναι η μη διεθνοποίηση της αντίστασης και το πέρασμα της στην λήθη. Ας μη το επιτρέψουμε.