Μήνας: Φεβρουάριος 2023

Τον τελευταίο χρόνο –και μετά την «έξοδο» από την εποχή των λοκντάουν– σε διάφορες γειτονιές της Αθήνας, παρατηρείται μια δειλή αλλά σταθερή κινητικότητα ακροδεξιών, φασιστικών στοιχείων, με μικρές γκρούπες πολύ νεαρών ατόμων να είναι, κατά κανόνα, οι φορείς της. Μπορεί αυτή η κινητικότητα να φαντάζει ακόμα «ακίνδυνη», μικρή και να εξαντλείται συνήθως σε νυχτερινές μάχες με τοίχους, μάντρες, λινάτσες, σπρέι πληκτρολόγια και social media, όμως, σιγά-σιγά, σε κάποιες από τις φτωχές, λαϊκές, πολυεθνικές γειτονιές της Αθήνας και του Πειραιά, αυτή η παρουσία φαίνεται να επιδιώκει μια μορφή εδαφικοποίησης, έστω σε επίπεδο θεάματος, αλλά και τη μόλυνση του δημόσιου λόγου και χώρου στις περιοχές αυτές, επιχειρώντας ακόμα και σποραδικές επιθέσεις σε τρανς άτομα και μετανάστες σε διάφορα μέρη της Αθήνας. Ο κόσμος του αντιφασισμού έχει από καιρό στρέψει την προσοχή του σε αυτές τις γειτονιές και με πολύμορφες παρεμβάσεις επιδιώκει να έχει διαρκή παρουσία σε όλα τα επίπεδα. Από το επιπεδο της αντιφασιστικής προπαγάνδας, μέχρι την υλική σύγκρουση με τα ακροδεξιά γκρουπούσκουλα.Για εμάς, αυτό που συμβαίνει σε αυτές τις γειτονιές αποτελεί μια χαρακτηριστική μικρογραφία της μεγάλης εικόνας και της μετατροπής του κοινωνικού και οικονομικού περιβάλλοντος σε ολοένα και πιο εύφορο, για τον μισαλλόδοξο ρατσιστικό λόγο, έδαφος. Η οικονομική κρίση που σοβεί από το 2008έφερε σε βάθος χρόνου την αναρρίχηση ακροδεξιών κομμάτωνσε όλο τον κόσμο, με τις ΗΠΑ και πολλές ευρωπαϊκές χώρες ναεκπροσωπούνταικαι να κυβερνώνται κατά καιρούς από ακροδεξιούς, υπερσυντηρητικούς, εθνικιστικούςκομματικούς σχηματισμούς.Σε μεγάλο βαθμό, ο κυρίαρχος λόγος σε αυτό που ονομάζεται «Δύση»έχει πλέον σαφή εθνοκεντρικα, σοβινιστικά χαρακτηριστικά,με το ψευδοαφηγημα του παγκοσμιοποιημένου «τέλους της ιστορίας» να καταρρέει με πάταγο, αφήνοντας πίσω τουνέους ιμπεριαλιστικούςπολέμους, φράχτεςκαι στρατόπεδα θανάτου προσφύγων και προσφυγισσσών, περιχαράκωσησε σύνορα και διαρκως αυξανόμενο μιλιταρισμό.Αυτό είναι σε πολύ αδρές γραμμές το πολιτικό περιβάλλοντου σήμερα, τουλάχιστον όσον αφορά το δυτικό μπλοκ αλλά και τις περισσότερες μεγάλες δυνάμεις παγκοσμίως.Μέσα σε αυτό το περιβάλλον κρίσης, υγειονομικής και συνεχιζόμενης οικονομικής,αλλά πλέον και ενεργειακής και πληθωριστικής, ο ακροδεξιός λόγος βρίσκει χώρο παντού στον κοινωνικό ιστό. Σε μια αμφίδρομη κίνηση, ο λόγος αυτός εκπορεύεται από την κυριαρχία, διαχέεται στην κοινωνική πυραμίδα και επιστρέφει ως επίσημη πολιτική.Θα πρέπει να είναι αναμενόμενο ότι αυτή η μετατόπιση προς τη συντήρηση και την άκρα δεξιά θα εμφανιστεί σε όλα τα πεδία, και βέβαια στο ακτιβιστικό πεδίο, το πεδίο του «δρόμου».

Ο διευρυμένος αντιφασιστικός αγώνας της περιόδου αμέσως μετά το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης και καθ’ όλη την πρώτη «μνημονιακή» περίοδο είναι και σήμερα ξανά επίκαιρος και απαραίτητος. Οι ριζοσπαστικοί αντιφασιστικοί αγώνες εκείνης την περιόδου, σε συνδυασμό με τις μαζικές συγκρουσιακές διαδηλώσεις που ακολούθησαν τη δολοφονία του αντιφασίστα Παύλου Φύσσα, έστησαν αναχώματα και εδραίωσαν τη νικηφόρα παρουσία του αντιφασιστικού κινήματος στον δρόμο.

Η ακροδεξιά, από την κορυφή της κρατικής μηχανής έως και την τελευταία ναζιστική ή εθνικιστική γκρουπα, επιχείρησε να κεφαλαιοποιήσει, με τη δυναμική επανεμφάνισή της στα μακεδονικά συλλαλητήρια και στις συγκεντρώσεις, της πρόσφατης περιόδου, των αρνητών της πανδημίας και των συνωμοσιολογιών, μια διάχυτη δυσαρέσκεια. Είναι τέτοια η φύση του ακροδεξιού λόγου, που επιχειρεί –και πολλές φορές καταφέρνει– να ενοποιεί μια περίπλοκη πραγματικότητα και να παράγει «συνολικές» (στην πραγματικότητα θολές, αφηρημένες και εύπεπτες) αφηγήσεις σε ένα κοινο ημιμαθές, ασταθές, φτωχοποιημένο και ανασφαλές. Οι καθολικές αυτές αφηγήσεις θολώνουν παρά εξηγούν το σύνολο αυτών που περιβάλλουν και επηρεάζουν κυρίως τα μεσαία και χαμηλά στρώματα, τα οποία αναζητούν συνήθως μια εύκολη εξήγηση για αυτά που τους συμβαίνουν, βάζοντας κάθε φορά σε ένα ενιαίο κάδρο τους «αντιπάλους», είτε αυτοί είναι οι Εβραίοι, οι κομμουνιστές, οι μετανάστριες, τα LGBTQI+ άτομα, είτε κάποιοι –αφηρημένα πάντα– κακοί , ξένοι, «προδότες διεφθαρμένοι πολιτικοί».

Η βαθιά ενεργειακή κρίση, η πιθανή εκτεταμένη επισιτιστική κρίση, οι πληθωριστικές πιέσεις και η αβάσταχτη για τους περισσότερους ακρίβεια, η ανασφάλεια του πολέμου που πλέον διεξάγεται και σε ευρωπαϊκό έδαφος, η απειλή του πυρηνικού ολέθρου και οι πολεμικές ιαχές από τις δυο πλευρές του Αιγαίου έρχονται να προστεθούν στη ζοφερή πραγματικότητα της τελευταίας σχεδόν δεκαπενταετίας, συνθέτοντας ένα ακόμα πιο πρόσφορο, για τον φασιστικό λόγο, έδαφος. Οι δυνάμεις του μαχητικού αντιφασισμού, αλλά και των ευρύτερων προοδευτικών και ριζοσπαστικών κομματιών που μάχονται με όποιο τρόπο επιλέγουν τον φασιστικό οχετό, θα είναι και σε αυτήν τη συγκυρία ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες για την εξέλιξη των κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών την αμέσως επόμενη περίοδο στο εσωτερικό της κοινωνίας. Κανένα μέτρο δημοσίου χώρου, κανένα βήμα δημοσίου λόγου δεν πρέπει να αφεθεί στα χέρια των φασιστών, σε όποια μορφή κι αν εμφανίζονται. Σε πανεπιστήμια, σχολεία, χώρους εργασίας και παντού, το φασιστικό φαινόμενο πρέπει να παταχθεί με κάθε μέσο.

Οι φασίστες είναι η εμπροσθοφυλακή των αφεντικών, που εγγυάται την κερδοφορία τους μέσω της εργατικής μας υποτίμησης. Αυτόν τον ρόλο διαδραμάτισαν οι φασίστες , εκτός των άλλων, και στην εποχή των μνημονίων. Αποτέλεσαν έναν μεγάλο αντιεξεγερτικό, απεργοσπαστικό μηχανισμό, που εξασφάλιζε φθηνά εργατικά χέρια και εκμετάλλευση χωρίς αντιστάσεις. Τόσο στη ναυπηγοεπισκευαστική ζώνη στο Πέραμα, με τις συνεχιζόμενες δολοφονικές επιθέσεις εναντίον απεργών και τη δημιουργία του εργοδοτικού σωματείου Άγιου Νικόλα με τις ευλογίες και τη στήριξη του κινεζικού και εφοπλιστικού κεφαλαίου, όσο και με τις συνεχιζόμενες δολοφονικές επιθέσεις σε μετανάστες εργάτες γης στον Ασπρόπυργο. Παράλληλα, με τη δημιουργία τοπικών οργανώσεων πανελλαδικά, επιχείρησαν να εξασφαλίσουν την ηγεμονία τους στον δημόσιο χώρο, σε σχολεία, λαϊκές αγορές, πανεπιστήμια και σχολεία. Και όλα αυτά φυσικά με την οργανική σχέση και διαπλοκή φασιστών τοπικών αστυνομικών τμημάτων, που σε ορισμένες ειδικά περιοχές, όπως η Νίκαια και ο Άγιος Παντελεήμονας, πήρε χαρακτηριστικά καθημερινής συνεργασίας, με ανταλλαγή πληροφοριών, αλληλοκάλυψη και κοινό οπλισμό.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, και σε μια περίοδο που πέραν όλων των άλλων είναι και προεκλογική, που σημαίνει ότι οι κάθε λογής ακροδεξιοί θα επιδιώξουν να εμφανιστούν δημόσια όσο μπορούν για να πετύχουν ακόμα και την είσοδο ξανά στην κεντρική πολιτική σκηνή, πραγματοποιούμε αντιφασιστική συγκέντρωση στην Καλλιθέα, σε μια ακόμα δηλαδή λαϊκή και παραδοσιακά πολυεθνική γειτονιά. Η γειτονιά της Καλλιθέας αποτελεί μια γειτονιά ορόσημο για τους αντιφασιστικούς αγώνες της από την Κατοχή μέχρι σήμερα. Όποτε οι φασίστες και οι ταγματασφαλίτες επιχείρησαν να σηκώσουν κεφάλι, επιστρέψανε στις τρύπες τους.

Τον Ιούλη του 1944, οι χιτλερικοί και τα μηχανοκίνητα τμήματα του ταγματασφαλίτη Μπουραντά, παρότι κύκλωσαν την Καλλιθέα με σκοπό να διαλύσουν τα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ που δρούσαν στην περιοχή και να μαζέψουν εργάτες για τα εργοστάσια της χιτλερικής Γερμανίας, κατατροπώθηκαν από τους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Το θρυλικό σπίτι της οδού Μπιζανίου 10 μάς υπενθυμίζει τις μάχες αυτές.

Οι νοσταλγοί του Χίτλερ τις επόμενες δεκαετίες, και ειδικά τη διετία 2010-2012, έκαναν σποραδικά εμφανίσεις στη γειτονιά, μαχαιρώνοντας μετανάστες, επιτιθέμενοι σε πάνκηδες και LGBTQI+ άτομα και ενίοτε οικειοποιούμενοι τους δημόσιους χώρους, και πιο ειδικά την πλατεία Κύπρου και τα πάρκα γύρω της. Ενώ τα επόμενα χρόνια, στα εκλογικά ψηφοδέλτια της Χ.Α. εμφανίστηκαν ως υποψήφιοί της φασίστες από την Καλλιθέα. Οι πολύμορφες αντιφασιστικές αντιστάσεις που αναπτύχθηκαν την τελευταία δεκαετία δεν άφησαν χώρο στους φασίστες να σηκώσουν κεφάλι. Η φασιστική βία απαντήθηκε με διαρκείς περιπολίες και το κορυφαίο γεγονός του ξυλοδαρμού μιας παρέας δεκαπέντε περίπου φασιστών τον Φλεβάρη του 2012 από αναρχικούς αντιφασίστες. Στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου το 2018, οι αντιφασιστικές δυνάμεις εκδίωξαν ξανά τους φασίστες που επιχείρησαν να σηκώσουν κεφάλι. Τα επόμενα χρόνια, η έμπρακτη στοχοποίηση, μεταξύ άλλων, και του γνωστού φασίστα της περιοχής Μπουγά, αλλά και η σταθερή παρουσία αντιφασιστών, κατόρθωσε να αποδυναμώσει αισθητά το ναζιστικό μόρφωμα.

Η προσπάθεια κάποιων μικρών ακροδεξιών ομάδων, αλλά και τυχοδιωκτών υποψηφίων βουλευτών που τολμούν ακόμα να μολύνουν τον δημόσιο χώρο της γειτονιάς, πρέπει να πέσει –και θα πέσει ξανά– σε αντιφασιστικό τοίχο.